خط مقدم در ساخت و سازهای شهری، مهندسین ناظر هستند/ ضوابط طرح‌های توسعه شهری پاسخگو نیست

شهردار ارومیه گفت: باید مدیریت واحد شهری را تحقق داده و به سمت آن حرکت کنیم تا شاهد بروز بسیاری از مشکلات در شهرها نباشیم.

دکتر حسین مهدی‌زاده در همایش استانی چالش‌ها و ساماندهی ساخت و ساز غیرمجاز و حفظ حقوق عامه که در محل سازمان نظام مهندسی آذربایجان‌غربی برگزار شد، ساخت و سازهای غیر مجاز را یک حلقه از زنجیره مسایل اجتماعی، اقتصادی حتی فرهنگی و نهایتا مدیریتی و قانونگذاری عنوان کرد که در سطوح مختلف باید به آن توجه ویژه شود.

به گفته وی شهرها را بیش از پنجاه سال در طرح‌های توسعه‌ای معیوبی مدیریت کردیم طرح‌هایی که مبنا و پایه‌ برای ساخت و سازها در روستاها و شهرها است و طرح‌هایی که در ساختار و فرآیندش دچار مشکل هستند.

شهردار ارومیه افزود: روند این فرآیند درست نیست و یک طرح عامرانه از بالا به پایین است در صورتی که مطالعات باید در لایحه‌های پایین مطالعه و با داده‌های محیطی واقعی، اطلاعات اخذ و برای آنها نسخه و برنامه نوشته شود و زمانیکه با داده‌های محلی نتوانیم تحلیل کنیم، طرح‌ها پاسخگو نخواهند بود.

وی به طرح جامع و تفصیلی شهر ارومیه اشاره کرد و گفت: مسکن و شهرسازی برای اتمام افق طرح جامع و تفصیلی شهر ارومیه طرحی را مطالعه که در خلال آغاز اجرای آن مشاهد کرد بعد از اینکه محدوده شهر بسته شده، تعاونی‌های بصورت غیر مجاز اراضی را تفکیک کرده و در ادامه با ساماندهی این تعاونی‌ها و آوردن آنها در داخل محدوده و حتی برخی روستاهای چسبیده به محدوده، برای این اتفاقات افتاده برنامه‌ریزی کرد.

شهردار ارومیه اظهار کرد: هیچ کدام از این موارد نه در قالب ساختار و استاندارهای لازم تفکیک و نه ساختمان‌ها در قالب ساخت و‌ سازهای حاشیه شهر یا روستاهای الحاقی ذیل قاعده فنی ساخته و به شهر الحاق شدند که با صرف هزینه برای سال‌های متمادی، باید آنها را به یک سیمای تقریبا مشابه شهر تبدیل کرد.

وی گفت: سرمنشا این نوع از ساختارها در سطح کلان به نظام و مدل برنامه‌ریزی بخشی حاکم بر کشور بر می‌گردد.

دکتر مهدی‌زاده بیان کرد:  بر روی نقش‌های مصوب بر اساس مطالعات همه چیز ایده آل است اما در اجرا مشاهده می‌شود که کاربری‌های خدماتی هیچ وقت تحقق پیدا نمی‌کنند و این ناشی از نظام برنامه‌ریزی بخشی است.

وی عنوان کرد:  به غیر از سه کاربری‌های معابر، تجهیزات شهری و فضای سبز، مابقی کاربری‌ها متولی دارند و دستگاه متولی باید  املاکی که داخل محدوده شده و کاربری‌های خدماتی دارند را تملک کرده و آن زیرساخت و کاربری را ایجاد کند اما انجام نمی‌دهند چرا که سیستم و نظام برنامه‌ریزی بخشی باعث شده منابع مالی لازم برای تملک یا تحقق کاربری را نداشته باشند.

شهردار ارومیه گفت: یکی از ایرادهای بنیادی برای طرح‌های توسعه‌ای در کشور ما عدم تعریف منابع مالی برای اجرای طرح‌های توسعه است.

وی بیان کرد:  نقشه‌ای را به شهرداری‌ها جهت اجرا محول می‌کنند اما شهرداری‌ها با کدام منابع مالی،  کاربری آموزشی، فرهنگی و خدماتی را انجام بدهد و نهایتا شاهد عدم تحقق کاربری‌ها، برهم زدن نظامات شهری و سلسله مراتب کاربری‌ها و کمبود سرانه و معضل ترافیک در شهرها هستیم.

شهردار ارومیه تاکید کرد: در سطح کلان این ساختارها باید اساسی تغییر پیدا بکنند تا در لایحه‌های پایین مدیریت شهری و دهیاری‌ها و سازمان‌ها دخیل دچار مشکل نشود.

 وی گفت: در کشور ما متاسفانه مقوله مسکن و زمین تبدیل به یک کالای سرمایه‌ای شده، در صورتی که زمین و مسکن یکی از کالاهای مورد نیاز برای خانوار است.

شهردار ارومیه خاطر نشان کرد: امروز به لحاظ عرضه و تقاضا، چون این تعادل و توازن وجود ندارد همچنین عدم ثبات در مباحث اقتصادی و سرمایه‌ای بودن این مهم شاهد احتکار در زمین و مسکن هستیم.

 وی با بیان اینکه در بحث‌های مطالعات آمایش سرزمین ایرادات اساسی و بنیادی وجود دارد، بیان کرد: در حال حاضر  تمام حاشیه‌نشین‌های شهری اکثرا غیر بومی بوده و مقوله مهاجرت اتفاق افتاده است.

شهردار ارومیه افزود: در مقابل تقاضاها برای زمین، عرضه‌ای نخواهیم داشت پس چون عرضه نداریم، حاشیه نشینی و ساخت و ساز غیر مجاز و بسیاری از مسایل دیگر  رقم می‌خورد.

وی با اشاره به مباحث قانون‌گذاری و مدیریتی نیز عنوان کرد: در حوزه مدیریت شهرها دچار نقصان اساسی هستیم و در یک شهر ارکان متعددی، شهر را مدیریت می‌کنند در صورتی که در دنیا نظام مدیریت شهری، واحد است.

شهردار ارومیه گفت: لاجرم باید مدیریت واحد شهری را تحقق داده و به سمت آن حرکت کنیم تا شاهد بروز بسیاری از مشکلات در شهرها نشویم.

وی ادامه داد: در طرح‌های توسعه شهری یک مهندس مشاور غیر بومی از بالا بر اساس یک داده‌های کلان طرحی را مطالعه  و کار‌فرما طرح‌های توسعه شهری یک تشکیلات حاکمیتی دیگر، فرآیند و پروسه مصوب یک حاکمیتی دیگر و در آخر شهرداری‌ها به عنوان مجری باید طرح‌هایی که منابع مالی مشخصی و ساختار تعریف شده ندارند، را اجرا کنند.

 شهردار ارومیه گفت: اما ساخت و سازهای شهری و روستایی را در کجا میتوان کنترل کرد؛ در واقع خط مقدم در ساخت و سازهای شهری مهندسین نظام مهندسی و مهندسین ناظر هستند.

وی با بیان اینکه مهندسین ناظر این تعهد اخلاقی و حرفه‌ای را در حوزه ساخت و ساز رعایت کنند، بیان کرد:  ۲۲ هزار مهندس در حوزه ساختمان در نظام مهندسی استان آذربایجان‌غربی مشغول به فعالیت است که

 در سطح کشور می‌توان یک موج فرهنگی ایجاد کرد که یک ساختمان گران قیمت‌ترین کالای سبد یک خانوار است و اگر مقاوم ساخته نشود اولین نفر خود مصرف کننده آسیب می‌بیند.

شهردار ارومیه تصریح کرد: ضوابط نوشته شده طرح‌های توسعه شهری پاسخگو نبوده و مورد اقبال مردم و حتی سازندگان نیست و گاها این ضوابط بر اساس میل و خواسته حداقل‌های شهروند هم نیست و باید بازنگری شود.

وی به این گفته که” توسعه ساخت و سازها، دماسنج اقتصاد شهر است” اشاره و ابراز کرد: با توسعه ساخت و سازی شهری، یک جریان اقتصادی در شهرها رقم می‌خورد‌.

شهردار ارومیه با تشکر از رییس کل دادگستری همچنین معاونت امور عمرانی استانداری استان آذربایجان غربی پیرامون صدور پروانه برای املاک قولنامه‌‌‌ای با کاربری مسکونی، بیان کرد: در صورت عدم تحقق این مهم شاهد ساخت و سازهای غیر مجاز  در شهر بودیم.

وی در پایان این همایش به تدوین شیوه نامه‌‌ای مخصوص استان آذربایجان‌غربی جهت کنترل ساخت و سازهای شهری که در آن مقوله جرم‌انگاری و جایگاه مهندس ناظر، شهرداری و خود مالک مشخص باشد، اشاره کرد.